تحول کاربردشناسی زبان در کودکان فارسی زبان 18 تا 47 ماهه

استاد راهنما: خانم دکتر فریبا یادگاری

نویسنده :خانم دکتر محبوبه نخشب

از آن­جا که در تاکنون ابزاری برای سنجش توانائی کاربردشناسی زبان برای کودکان فارسی­ زبان در این محدوده­ ی سنی وجود نداشت، می­توان گفت از بين انواع پژوهش‌هاى ضروری در این حوزه، تلاش در جهت انطباق و رواسازی ابزار يا آزمون­ هايى كه بتواند به اندازه‏ گيرى دقيق اين توانائی بپردازد، از ضروری­ترین و پرکاربردترین­ هاست. از سوی دیگر اختلال در کاربرد زبان می­تواند در هر یک از انواع اختلالات تحولی زبان با هر علتی وجود داشته باشد؛ بنابراین آسیب ­شناس گفتار و زبان چه در کار بالین و چه در پژوهش، مکرراً به تصمیم ­گیری در این حوزه نیازمند است. لذا دانستن روند تحول این مهارت ها در کودکان فارسی زبان از مباحث ضروری در این حوزه است.نتایج مرحله اول نشان داد که «آزمون کاربرد زبان-نسخه ی فارسی» با 168 گویه و بالاترین نمره ی کل 149 از روائی کافی و اعتبار لازم برای ارزیابی تحول کاربردشناسی زبان درکودکان 18 تا 47 ماهه ی فارسی زبان برخوردار است. همچنین مطابق نتایج مرحله ی دوم پژوهش در دامنه ی سنی مورد مطالعه، 3 الگو از تحول کاربرد زبان مشاهده شد که در هر مرحله نسبت به مرحله ی قبل تمرکز تحول بر مهارت های پیچیده تر مشاهده می شود. در مسیر این تحول همگانی های زیادی با سایر زبان ها، مشاهده شد. همچنین برخی تفاوت¬های مشاهده شده را می توان به تنوع در ویژگی های فرهنگی-اجتماعی یا زبانی نسبت داد.«آزمون کاربرد زبان-نسخه­ ی فارسی» برای ارزیابی کاربردشناسی زبان در کودکان 18 تا 47 ماهه­ پیش و پس از درمان پیشنهاد می­شود.استفاده از نمرات میانگین ارائه شده از وضعیت کاربردشناختی کودکان موردمطالعه به تفکیک گروه­ های سنی نیز برای مقایسه ­ی نتایج کودکان مشکوک به اختلال در کاربرد زبان پیشنهاد می­گردد.

استفاده از تقسیم ­بندی حوزه ­های موردمطالعه در این پژوهش که تحت عناوین زیرآزمون ­های «آزمون کاربرد زبان» معرفی شدند، جهت طراحی برنامه­ی درمانی با یا بدون استفاده از یافته­ های این پژوهش پیشنهاد می­گردد.

از ابزار تهیه ­شده برای مقایسه­ ی ارزیابی­ های پیش و پس از درمان در مطالعات تجربی استفاده شود.

بررسی عملکرد بلع در بیماران با آسیب های سوختگی حرارتی

استاد راهنما: خانم دکتر زهراسادات قریشی

نویسنده:فاطمه نور محمدی

اختلال بلع (دیسفاژی) از اختلالات شایع در بیماران با آسیب‌های سوختگی حرارتی می‌باشد که می‌تواند باعث اشکال در حرکت لقمه از دهان به معده شود. حدود 78/27 درصد از بیماران با سوختگی حرارتی بستری در بیمارستان‌های سوانح و سوختگی، درجاتی از اختلال بلع را تجربه می‌کنند. عدم شناسایی و درمان به‌موقع اختلال بلع می‌تواند زندگی این افراد را به خطر بیندازد و همچنین بر کیفیت زندگی اثرگذار باشد. مطالعه توصیفی مقطعی حاضر باهدف ارزیابی و بررسی عوامل مؤثر بر اختلال بلع، ویژگی‌های فیزیولوژیک اختلال بلع و میزان بلع دردناک در این گروه از بیماران انجام شده است. در تعداد بسیاری زیادی از بیماران گریز لقمه از دهان، طولانی شدن مرحله انتقال دهانی و حلقی بلع، مشکل در بلع جامدات و باقی‌ماندن جامدات در حلق نیز در مرحله حلقی بلع مشاهده گردید. همچنین بین وسعت سوختگی و اختلال بلع و مدت‌زمان لوله‌گذاری و اختلال بلع نیز همبستگی مشاهده شد که نشان‌دهنده لزوم ارجاع بیماران با وسعت سوختگی بالا و با لوله‌گذاری طولانی‌مدت به آسیب‌شناس گفتار و بلع می‌باشد. باتوجه‌به شیوع قابل‌توجه اختلال بلع و حساسیت آن برای بیماران سوختگی، توصیه می‌شود جهت ارزیابی و درمان اختلال بلع در بیمارستان‌های سوانح و سوختگی از یک آسیب‌شناس گفتار، زبان و بلع استفاده شود. همچنین توصیه می‌شود که جهت ارزیابی عملکرد بلع در این بیماران از ارزیابی‌های دستگاهی استفاده شود.

طراحی و ساخت آزمون غربالگری زبان پریشی فارسی (PAST) به شکل نرم افزاری

استاد راهنما: خانم دکتر زهراسادات قریشی

نویسنده: آقای پدرام علی‌نیای اصلی

اختلال زبان‌پریشی، اختلال شایعی پس از بروز آسیب‌های مغزی است. آسیب‌های مغزی مانند سکته مغزی و دمانس در افراد بزرگسال درصد شیوع بالایی دارد به صورتیکه سکته مغزی دومین عامل مرگ و میر در جمعیت بزرگسال به حساب می‌آید. با توجه به روند پیر شدن جمعیت و احتمال بالای بروز آسیب‌های مغزی و در پی آن زبان‌پریشی نیاز به ابزارهایی است تا بتوان تشخیص وجود این اختلال را در افراد داشت. علت این امر اهمیت بالای تشخیص سریع و شروع روند درمان در سریع‌ترین زمان ممکن در جهت کسب بهترین نتیجه ممکن برای بیمار است. ابزارهای غربالگری دارای ویژگی‌هایی هستند که آن‌ها از دیگر ابزارهای ارزیابی متمایز می‌کند، مواردی مانند سرعت اجرا، سادگی، در دسترس بودن و امکان اجرا توسط افراد غیر متخصص در گفتاردرمانی. علاوه بر آن از دیگر مشکلات ارزیابی در بیماران عدم امکان دسترسی به مراکز توانبخشی مناسب و یا سختی در انتقال بیمار است که باعث محروم ماندن این افراد از دریافت خدمات مناسب می‌گردد. در همین راستا از ابزار ساخته شده در این مطالعه می‌توان برای غربالگری زبان‌پریشی در محیط‌های بالینی و مطالعات علمی استفاده نمود. این ابزار آزمونی روا و پایا است و با داشتن نسخه نرم‌افزاری می‌تواند مشکلات عدم دسترسی به ابزار و یا مشکلات انتقال بیمار را به حداقل برساند. در نهایت پیشنهاد می‌شود تا استفاده از این ابزار و موارد مشابه که با استفاده از تکنولوژی می‌توانند بسیاری از موانع ارزیابی دقیق و مناسب را مراکز توانبخشی به حداقل برسانند، مورد بررسی قرار گیرد.

طراحی آزمون تکرار ناکلمه در کودکان 30-24 ماه فارسی زبان و بررسی ویژگی‌های روانسنجی آن

استاد راهنما: خانم دکتر طلیعه ظریفیان

نویسنده : خانم فاطمه جازم

یافته‌ها نشان می‌دهد کودکانی که در 24 تا 31 ماهگی تأخیر در زبان بیانی داشته‌اند عملکرد ضعیف‌تری را در بیشتر تکالیف زبانی نسبت به همتایان طبیعی خود در سن 9 سالگی نشان می‌دهند. مخصوصاً کودکان 6 ساله با تأخیر زبانی عملکرد ضعیفی در واج‌شناسی، گرامر و اندازه خزانه واژگانی نشان دادهاند و در 8 سالگی عملکرد ضعیف‌تری در واژگان، گرامر، خواندن و درک مطلب دارند. ازاین‌رو بین رشد زبان قبل از 3 سالگی با مهارت‌های خواندن و نوشتن در سنین مدرسه ارتباط وجود دارد. بااین‌وجود تشخیص زودهنگام این کودکان و به دنبال آن ارائه مداخله مناسب می‌تواند از بروز مشکلات سوادآموزی در سنین مدرسه جلوگیری کند. از آن جایی که شواهد حاکی از نقش مهم حافظه فعال کلامی، که توسط آزمون تکرار ناکلمه مورد بررسی و اندازهگیری قرار میگیرد، در اکتساب و رشد مهارت های زبانی و سواد آموزی است و نقص در این حافظه در شماری از اختلالات مختلف زبانی همچون آسیب شنوایی، اختلال تکاملی زبان مشخص شده است. با توجه به نقش پیشگویی کننده  حافظهی فعال در کمیت و کیفیت گفتار خود به خودی بعد از سه سالگی، پیشنهاد میشود ارزیابی حافظه فعال واجشناختی با استفاده از آزمون تکرار ناکلمه به عنوان بخشی از روند بررسی کودکان دارای اختلالات گفتار و زبان در نظر گرفته شود تا درصورت نیاز برنامه درمانی مناسب ارائه گردد.

بررسی رابطه عملکرد شناختی با عملکرد بالینی بلع سالمندان

استاد راهنما: آقای دکتراکبر دارویی

 نویسنده: آقای موید سلمانی

تغییرات فیزیولوژیکی دوره سالمندی و استهلاک اندام‌ها و ساختارهای بدن افراد سالمند را مستعد اختلالات و بیماری‌های مختلفی می‌کند. رشد بی‌سابقه جمعیت سالمندان بر اهمیت توجه به مشکلات سلامت سالمندان افزوده و لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه برای سیستم مراقبت سلامت برجسته‌تر می‌گردد. اختلال بلع از جمله اختلالاتی است که علاوه بر تهدید حیات سالمندان، هزینه‌های سنگینی بر سیستم مراقبت سلامت تحمیل می‌کند. اختلال بلع در صورتی که درمان نشود می‌تواند به سوتغذیه، دهیدراسیون، پنومونی، کاهش کیفیت زندگی و حتی مرگ در سالمندان منجر شود. مطابق یافته‌های پژوهش ما، بدلیل همرویدادی بالای اختلال بلع و بدعملکردی‌های شناختی در سالمندان و همبستگی و تاثیرپذیری بالای عملکرد بلع از عملکرد شناختی، توصیه می‌گردد، علاوه بر توجه مضاعف به نقص‌های شناختی سالمندان، با انجام اقدامات پیشگیرانه و مداخله‌ای در حوزه‌های شناختی، شانس ابتلا به اختلال بلع در سالمندان مستعد به طور موثر کاهش یابد. شناسایی سالمندان دارای نقایص شناختی و قراردادن آن‌ها در گروه درمعرض خطر ابتلا به اختلال بلع می‌تواند متخصصین و مراقبین آن‌ها را نسبت به اعمال توجه ویژه به آن‌ها مطلع سازد.

کودکان دارای اختلال صداهای گفتار ممکن است کارکردهای اجرایی ضعیف‌ تری درمقایسه با همتایان طبیعی داشته باشند                          

   استاد راهنما: خانم دکتر طلیعه ظریفیان

نویسنده: آقای دکتر افشار

اختلال در تلفظ صداهای گفتاری از اختلالات شایع در روند رشد طبیعی گفتار و زبان است که بر وضوح گفتار اثر منفی می­گذارد. حدود 3 تا 6 درصد کودکان پیش­دبستانی مشکلات تولید صدای گفتار را تجربه می­کنند. عدم شناسایی و مداخلات به­موقع می­تواند بر عملکرد آتی تحصیلی و سواد، سلامت روان و حتی انتخاب­های شغلی این افراد اثرگذار باشد. این پژوهش با هدف مقایسه­ی اجزای اصلی کارکردهای اجرایی (یعنی حافظه­ی فعال، کنترل مهاری و انعطاف­پذیری شناختی) در دو زیرگروه شایع از کودکان دارای اختلال صدای گفتار (تأخیر واجی و اختلال واجی باثبات) و یک گروه از کودکان دارای رشد طبیعی در محدوده­ی سنی 4 تا 6 سال انجام شد. هر دو زیرگروه دارای اختلال صدای گفتار در مقایسه با کودکان دارای رشد طبیعی عملکرد ضعیف‌تری در ارزیابی‌های کارکرد اجرایی داشتند. در گروه دارای تأخیر واجی، تکلیف تکرار ناکلمه (ارزیابی‌کننده­ی حافظه­ی فعال) و تکلیف استروپ (ارزیابی‌کننده­ی کنترل مهاری) توانستند صحت تولید صدای گفتار را به طور معناداری پیش‌بینی کنند. همچنین در کودکان دارای اختلال واجی باثبات، تکلیف برو-نرو (ارزیابی‌کننده­ی کنترل مهاری) با صحت تولید صدای گفتار همبستگی داشت. به نظر می­رسد هم خطاهای غیرطبیعی گفتار (در کودکان دارای اختلال واجی باثبات) و هم خطاهای معمول کودکان کم­سن­تر (در کودکان دارای تأخیر واجی) ممکن است با عملکرد ضعیف‌تر در کارکردهای اجرایی مرتبط باشند. توصیه می‌شود ارزیابی کارکردهای اجرایی به‌عنوان بخشی از روند معمول بررسی کودکان دارای اختلال صدای گفتار در نظر گرفته شوند. همچنین پیشنهاد می‌شود مطالعات طولی با هدف بررسی ارتباط رشد واجی و کارکردهای اجرایی در دوره­ی حساس رشد گفتار انجام شود.

تهیه وتدوین چک لیست مهارتهای ارتباطی کودکان 6  تا 24  ماهه فارسی زبان و تعیین ویژگی های روانسنجی آن

استاد راهنما: خانم دکتر عطیه اشتری  

   نویسنده: خانم نرگس بیات      

مهارت­ های پیش زبانی، مهارت ­هایی هستند که از حدود 6 ماهگی در کودکان ظاهر شده و رشد می­ یابند و اکتساب زبان و سایر مهارت­ های اجتماعی را تسهیل می­کنند. این مهارت ­ها که زیربنای کسب زبان هستند، شامل صداسازی، تماس چشمی، حرکات بیانگر، احساسات و هیجانات، تقلید، بازی و... هستند که جزو اولین راه­های ارتباطی کودک و والدین به شمار می آیند. ارزیابی مهارت­ های پیش زبانی به دلیل نقش پررنگ آنان در رشد آتی کودک از اهمیت چشمگیری برخوردار است و طبق نتایج ارزیابی، می­ توان انحراف ­ها و یا تاخیرهای رشدی را تشخیص داد و هرچه زودتر برای درمان آنان اقدام نمود. در مطالعه­ ی حاضر مهارت­ های پیش زبانی در 277 کودک 6 تا 24 ماهه­ ی فارسی زبان ساکن تهران بررسی شد و طبق نتایج چک لیستی طراحی شد که این مهارت­ها را در کودکان مورد بررسی قرار می­دهد. چک لیست مهارت­ های ارتباطی، توسط والدین تکمیل می­ شود و با بررسی نتیجه­ ی آن توسط گفتاردرمانگر، کودکان در معرض خطر آسیب­های ارتباطی شناسایی خواهند شد. این چک لیست که از روایی و پایایی بالایی برخوردار است، می ­تواند شناسایی و درمان زودهنگام اختلالات ارتباطی را به دنبال داشته باشد که تا حدی از مشکلات آتی رشدی می ­کاهد. چک لیست مهارت­ های ارتباطی به گونه­ ای طراحی شده است که برای عموم مردم قابل فهم باشد، بنابراین می ­تواند در مراکز مختلف از جمله مراکز بهداشت، مهد کودک­ ها و کلینیک­ ها مورد استفاده قرار گیرد.